Llandysul Detholiad o Ganllaw Llwybr Dyffryn Teifi (i’w gyhoeddi yn 2026) : “Mae Llandysul yng nghanol Dyffryn Teifi a chyda phoblogaeth o tua 1400, dyma’r dref fwyaf yng nghanol Llwybr Teifi. Yr adeilad hynaf yw Eglwys Sant Tysul, gyda rhannau’n dyddio o’r 13eg ganrif, ond fe’i hadeiladwyd ar y safle crefyddol a sefydlwyd tua’r 6ed ganrif gan Sant Tysul, cefnder ein Nawddsant, Dewi Sant. Byddai Llandysul wedi ehangu o amgylch y gymuned grefyddol a sefydlwyd gan Sant Tysul. Er bod yr eglwys wedi colli’r rhan fwyaf o’i chymeriad canoloesol gwreiddiol, mae’n parhau i fod yn gartref i rai nodweddion anarferol. Wedi’i osod y tu mewn i’r tŵr mae carreg Rufeinig-Brydeinig wedi’i hysgrifennu â “Velvor Filia Broho” yn coffáu Velvor, merch Broho. Wedi’u hymgorffori yn yr allor yng Nghapel y Forwyn Fair, mae cerrig hynafol â chroesau wedi’u hysgrifennu a ddarganfuwyd ger Coed-y-Foel. Fel arfer mae’r Eglwys ar agor i ymwelwyr. Cafodd dyfodiad y rheilffordd ym 1864 effaith sylweddol ar yr ardal a’i ffordd o fyw ac er ei bod wedi’i lleoli ar draws yr afon ym Mhont-Tyweli, fe’i gelwid yn “Gorsaf Llandyssil”. Roedd marchnad da byw wedi’i lleoli wrth ymyl yr orsaf reilffordd. Creodd y rheilffordd gyfleoedd economaidd i ffermwyr ac i ddiwydiant gwlân pwerus Dyffryn Teifi a allai bellach symud cynnyrch a stoc yn gyflym i mewn ac allan o’r ardal. Heddiw, mae Llandysul yn mwynhau cymysgedd eclectig o siopau, crefftwyr, caffis a busnesau arobryn. Mae’r Llwybr yn mynd trwy barc Coffa Llandysul, ardal hardd ar lan yr afon a sefydlwyd fel cofeb i’r dynion a fu farw yn y Rhyfel Byd Cyntaf. Bydd taith gerdded wrth ymyl glan Afon Teifi yn rhoi cyfle i gael picnic yn y parc, neu efallai wylio gêm griced neu gêm bêl-droed. Gwybodaeth gyffredinol am y dref – https://www.llandysul-ponttyweli.co.uk Meddygfa Llynyfran – Ffordd Llyn y Fran, Llandysul SA44 4JX Siop Fwyd CKs – Heol Pencader, Pont-Tyweli, Llandysul SA44 4AE Siop Groser Spar – Stryd Lincoln, Llandysul Gwesty’r Porth – Stryd yr Eglwys, Llandysul SA44 4QS Tafarn – The Kings Arms – Stryd Fawr, Llandysul SA44 4DL Tafarn – Tafarn yr Half Moon – Heol yr Orsaf, Pont-Tyweli, Llandysul SA44 4AJ Tafarn – Cilgwyn Arms – 4 Stryd y Bont, Llandysul SA44 4BA Gorsaf Betrol a siop fach Dau fferyllydd Parcio – hefyd mannau gwefru cerbydau trydan ar gael Toiledau (yn y maes parcio) Canolfan chwaraeon dŵr Rhai caffis a siopau annibynnol.
